Atatürk 1923-1938 Arasında Ne Yaptı Diyenlere

(BENİM  DERLEYE BİLDİKLERİM)
İnternette gezinirken bazı kişilerin fecebook sayfalarında Atatürk döneminde pek fazla bir şey yapılmadığını  okudum.Bunun üzerine o dönemde yapılan neler olduğunu  hatırlatmak amacı ile araştırıp liste haline getirdim.Belki konuşanlar ve yazanlar utanır  dedim.
• Kabotajın Deniz Yolları İdaresi’ne geçmesi sağlandı. • Ankara Çubuk Barajı açıldı.
• Edirne-Sirkeci Şark Demiryolları ı yabancılardan satın alındı. •
• Haydarpaşa Numune Hastanesi açıldı.. • Sümerbank Malatya İplik ve Bez Fabrikası kuruldu.
• İzmit Kağıt ve Karton Fabrikası hizmete girdi. • Elazığ Şark Kromları İşletmesi kuruldu.
• İzmir Havagazı Şirketi  ile, İstanbul Telefon Şirketi yabancılardan satın alındı.
• SEKA’nın İzmit’teki fabrikasında ilk kağıt üretildi. 1937 Ankara’da ilk Bira Fabrikası kuruldu.
• Sümerbank Konya Ereğlisi Dokuma Fabrikası üretime başladı.. • Çatalağzı – Zonguldak demiryolu açıldı. • • Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası açıldı.
• Toprakkale – İskenderun demiryolu yabancılardan satın alındı. • Ankara’da Motorlu Tayyarecilik Okulu açıldı.   Urfa Üretme Çiftliği açıldı. Gemlik Suni İpek Fabrikası açıldı.
• Urfa’da Ceylanpınar Devle Yozgat Termo-Elektrik Santralı hizmete girdi.
• İstanbul ve Trakya Demiryolları yabancılardan satın alındı •
• İzmir Telefon Şirketi yabancılardan satın alındı. • Ankara Radyoevi hizmete girdi.
• Divriği Demir Madenleri üretime başladı. • Bursa Merinos Fabrikası faaliyete geçti.,
• Murgul Bakır İşletmeleri satın alındı. • Eskişehir İspirto Fabrikası açıldı.
• Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü kuruldu. .. • Diyarbakır – Cizre Demiryolu açıldı.
• İstanbul Elektrik Şirketi yabancılardan satın alındı. • Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) kuruldu.
• Sivas – Erzincan demiryolu açıldı. •Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu kuruldu. 1924
•Gölcük’te ilk tersane ünitesi kuruldu. •Devlet Demiryolları kuruldu. .• Denizbank kuruldu
•İstanbul – Ankara arasında ilk yolcu uçağı seferi yapıldı. • ilk planlı şehir olarak tanzim edildi.
• Türkiye İş Bankası kuruldu. (İş Bankası özel bir bankadır, devlet bankası değildir.)
• Türkiye Tütüncüler Bankası kuruldu. İstanbul’da Liman İşleri inhisarı kuruldu.
• Bursa’da Karacabey Harası kuruldu. • • İlk milli sigorta Anadolu Sigorta faaliyete geçti. • 1920’de Atatürk tarafından kurulan Anadolu Ajansı, Anonim Şirkete dönüştürüldü.
• Gazi Orman Çiftliği kurulmaya başlandı.1925• Adana Mensucat Fabrikası üretime başladı.
• Eskişehir Cer Atölyelerinde demiryolu malzemesi üretecek birimler hizmete girdi.
• Türkiye’nin ilk betonarme köprüsü Menderes Nehri üzerine yapıldı.
• İlk Cumhuriyet altını basıldı. • Şeker Fabrikaları kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.1926
• Tayyare Cemiyeti’nin katkılarıyla Ankara’da Türk yapımı ilk planör uçuruldu

• Demir Çelik Sanayi’nin kurulması için kanun yayımlandı. • Türk Telsiz Telefon Şirketi kuruldu.
  • Eskişehir Uçak Bakım İşletmesi açıldı. • İlk şeker fabrikası Alpuluda işletmeye açıldı.,
  • Yabancı gemilere tanınan ayrıcalıkları kaldıran Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi.
  • İstanbul’da inşaat demiri üreten ilk haddehane açıldı. • Tarım Satış Kooperatifleri ve kuruldu.
  • Kayseri Uçak ve Motor Fabrikası açıldı. (1950’li yıllarda Adnan Menderes hükümetince kapatılana kadar bu fabrikada toplam 112 savaş uçağı üretildi.)
  • Bakırköy Çimento Fabrikası kuruldu. • Uşak Şeker Fabrikası işletmeye açıldı. 1927
  • Teşviki Sanayi Kanunu kabul edildi. • Bünyan Dokuma Fabrikası hizmete girdi.
  • Ankara – Kayseri demiryolu açıldı. • Samsun – Havza – Amasya demiryolları açıldı.
  • Bursa Dokumacılık Fabrikası açıldı. • İlk basketbol ligi düzenlendi. 1928
  • Anadolu Demiryolu Şirketi yabancılardan satın alındı. • Ankara Çimento Fabrikası açıldı.
  • Haydarpaşa-Eskişehir-Konya ve Yenice-Mersin-Adana Demiryolları yabancılardan satın alındı.
  • Ankara Numune Hastanesi açıldı. • Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü kuruldu.
  • İstanbul Bomonti’de Türk Mensucat Fabrikası hizmete girdi. • Amasya – Zile demiryolu açıldı.
  • Malatya Elektrik Santralı açıldı. • Kütahya – Tavşanlı demiryolu açıldı.
  • İstanbul’da Üsküdar, Bağlar başı ve Kısıklıda tramvay hatları açıldı. 1929
  • Gaziantep’te Mensucat Fabrikası işletmeye açıldı. demiryolu yabancılardan satın alındı.
  • Ayancık Kereste Fabrikası açıldı. • Trabzon Vizera Hidroelektrik Santralı hizmete girdi.
  • İstanbul’da Fatih-Edirnekapı tramvay hattı girdi. • Haydarpaşa Limanı yabancılardan alındı.
  • Anadolu-Bağdat, Mersin- Tarsus Demiryolları yabancılardan satın alındı.
  • Kütahya- Emirler, Fevzipaşa-Gölbaşı demiryolları açıldı.
  • Paşabahçe Rakı ve İspirto Fabrikası hizmete girdi.• Ankara – Sivas Demiryolu ulaşıma açıldı.
  • Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası açıldı. • Kayseri – Şarkışla demiryolu açıldı.
  • İstanbul Galata Köprüsü’nden 70 yıldan beri alınan köprü geçiş ücreti kaldırıldı. 1931
  • Bursa- Mudanya demiryolu yabancılardan satın alındı.
  • Gölbaşı – Malatya demiryolu açıldı. • Tekel Genel Müdürlüğü kuruldu.
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kuruldu. 1932• Devlet Sanayi Ofisi (DSO) kuruldu.
  • Samsun- Sivas demiryolu açıldı. • Diyarbakır Tekel Rakı Fabrikası işletmeye açıldı.
  • Sanayi Teşvik Kanunu ile toplam 1473 işletme teşvikten yararlandırıldı.
  • İzmir Rıhtım İşletmesi yabancılardan satın alındı. • Türkiye Sanayi Kredi Bankası kuruldu.
  • Kütahya – Balıkesir demiryolu açıldı. • Ulukışla – Niğde demiryolu açıldı. 1933
  • Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı. • Sümerbank resmen faaliyete geçti.
  • İstanbul – Ankara arasında düzenli uçak seferleri başladı.
  • Adana-Fevzipaşa demiryolu açıldı. • Ulukışla – Kayseri demiryolu açıldı.
  • Yerel Yönetimlere finansal yardım için İller Bankası kuruldu.
  • Zonguldak Yatırım Bankası ve Kayseri Milli İktisat Bankası kuruldu.
  • Havayolları Devlet İşletmesi kuruldu. • Ankara’da Yüksek Ziraat Enstitüsü açıldı. 1934
  • Samsun- Çarşamba demiryolu hattı yabancılardan satın alındı.
  • Halk Bankası kuruldu. • Keçiborlu Kükürt Fabrikası üretime başladı.
  • Bandırma- Menemen- Manisa demiryolu yabancılardan satın alındı.
  • İzmir -Kasaba demiryolu yabancılardan alınarak devletleştirildi. • Turhal Şeker Fabrikası açıldı.
  • Kayseri Uçak ve Motor Fabrikasında yapılan ilk uçağın deneme uçuşu yapıldı.
  • Basmane (İzmir) – Afyon demiryolu yabancılardan satın alındı.
  • Sümerbank Bakırköy Bez Fabrikasının açılışı yapıldı• İlk Süttozu Fabrikası Bursa’da açıldı.
  • Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası işletmeye açıldı. • Demiryolu Elazığ’a ulaştı.
  • Aydın Demiryolları yabancıl1935ardan satın alındı. • Amortisman Sandığı kuruldu.
  • MTA Enstitüsü kuruldu. • ETİBANK kuruldu. Gülyağı Fabrikası üretime başladı.
  • Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. kuruldu. • Sümerbank Kayseri Dokuma Fabrikası açıldı.
  • İstanbul Rıhtım Şirk• Afyon – Isparta demiryolu açıldı.Eti yabancılardan satın alındı.
  • Ankara’da troleybüs hattı işletmeye açıldı. • Ankara Mamak’ta Gaz Maskesi Fabrikası açıldı
  • Fevzipaşa Ergani -Diyarbakır demiryolları açıldı. Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.
  • Zonguldak Türk Antrasit Fabrikası işletmeye açıldı. • Türk kuşu kuruldu.

Bugün bunlardan acaba hangileri elimizde kalmış. Kimlere satılmış lütfen biraz kafa yorun.

ÖMER ARSLAN 22-12-2015