RAMAZANDA GIDA ALIŞ VERİŞLERİNDE DİKKAT

Özellikle Ramazan ayına yönelik alışverişlerde daha da duyarlı olunması gerekir. Çünkü toptan alışverişlerin yoğun olarak yapıldığı Ramazan ayında dikkatli olmazsak, hem sağlığımızı tehlikeye atar hem de gıda olarak tükettiğimiz ürünlere hak ettiğinden fazla para veririz.

Alışverişte soğukta muhafaza edilen ve dondurulmuş gıdaların, uygun şartlarda satılan yerlerden alınması gerektiğine dikkati çekelim. Bu gıdaları alışverişimizin en sonunda alıp, kısa sürede eve dönüp aynı şartlarda muhafaza etmeliyiz. Uzun süren bir alışverişte ilk olarak alınan dondurulmuş gıda daha marketten çıkmadan çözülebilmektedir. Bazen bu tür küçük ihmaller gıda zehirlenmelerine sebep olabilir. Çünkü bakteriler kısa sürede uygun şartları bulunca çoğalır ve sağlığımızı tehdit edecek boyutlara gelirler. Uygun ortamda ve uygun zamanda bir üründe milyonlarca bakteri oluşabilir. Bugünkü sıcaklıklar ve nem, bu üremeyi sağlayacak koşullara sahiptir.
Alışveriş sırasında satın alınacak ürünün ambalajında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın verdiği sicil ve üretim izin numaralarının bulunmasına dikkat edilmesi önemlidir. Üzerinde etiket olmayan numarasız ürünler, üzerinde delikler olan paketler satın alınmamalıdır.

Tüketiciler olarak market raflarındaki sıcaklığı kontrol etmeliyiz, soğukta muhafazası gereken bir gıdanın soğuk olmadığını hissederseniz almayın. Varsa, soğutucu ve donduruculardaki sıcaklık ölçerleri kontrol ediniz. Taze meyve ve sebze 10, süt ve süt ürünleri 4, et, balık ve tavuk 2, dondurulmuş gıdalar da eksi 18 derece ve altında muhafaza edilmelidir.

Son kullanma tarihi kontrol edilmeli, soğuk muhafazada ambalaj üzerinde yer alan saklama sıcaklıklarına uyulup uyulmadığına bakılmalıdır. Şarküterilerde indirimde olan ürünler genellikle sepetlerde ortada satılmaktadır. Bu nedenle gıda gereken sıcaklık koşullarında tutulmamışsa, son kullanım tarihinin bir önemi kalmayabilir.
Süt ürünlerinin son kullanma tarihlerinin de muhafaza edildikleri sıcaklığa göre değişebileceğini bu ürünlerin üzerlerinde yer alan raf ömürleri, 4 derecelik sabit sıcaklıkta saklanacağı var sayılarak yazılmaktadır. Eğer sıcaklık 10 derece ise bu ürünlerin muhafaza edilebilirliği 4 kat azalır. Özellikle süt, satın alınan sütler en sıcak kısım olan buzdolabının kapağındaki raflara yerleştirilmemelidir. Kolay bozulabilir nitelikte olan taze süt, et, tavuk, balık gibi gıdalar her zaman buzdolabının arka duvarına doğru yerleştirilmelidir.

Ucuz olan ve çocukların çok tükettiği yumurtaların da marketlerde 4-6 derece arasında bulundurulması gerekir. Oda sıcaklığında bekletilen yumurtalar yüksek ısıda uzun süre kalabileceğinden satın alınmaması daha doğrudur. Yumurtaların kabuğunda hastalık yapıcı mikroorganizma bulaşması olabilir, o nedenle dışkı ile kirlenmiş yumurtaları satın almayınız ve yıkamayınız. Yumurtayı dikkatle kırdığınızda, sarısı dağılmadan ortada kalıyor, akı da onun etrafında düzgün bir şekilde 7-8 santimetre çapında duruyorsa tazedir. Kırıldığında su gibi dağılan, sarısı hem patlayan ve kötü koku salan yumurtlar bozuk olur. Bu tür bir ürünü gıda olarak kullanmayınız.

Kırmızı et alınırken genellikle parlak kırmızı renkli sığır etinin, tazeliğin göstergesi olduğunu ancak bunun etin güvenli olup olmadığını tek başına anlatmadığı güvenli et, uygun şartlarda muhafaza edilen, ruhsatlı kasaptan, karkas etten alınan ve üzerinde resmi damgası olan etlerdir. Marketlerde ise veteriner hekim kontrollü parçalama tesisinde üretilmiş, Bakanlık izni ve sicil numarası olan kırmızı ve beyaz etlerdir. Kırsalda kesilen ve kontrolsüz satılan etler her daim şüphelidir.

Dondurulmuş et veya gıda alınırken, ambalajının üzerinde buz kristalleri olan gıdanın dondurucuda uzun süre tutulduğunu, çözünmeye yüz tutup tekrar dondurulduğunu göstermesi nedeniyle güvenilir olmayacağı ve dondurucudan çıkarılarak çözdürülen bir gıdanın tekrar dondurulmamalıdır.

Ruhsatlı iş yerleri dahi olsa “dökme” olarak tabir edilen tavuk eti satışlarından uzak durulması, daha önceden hazırlanmış kıymaların da satın alınmaması gerekir. Soğuk muhafazası gerekirken piyasa değerinin çok altında ve sokakta seyyar satıcılar tarafından satılan gıdaların asla satın alınmamalıdır.

Balık ya taze ya da donmuş olarak alınır. Donmuş ve soğuk muhafazada olması gereken donmuş balıkların çözdürülerek taze diye satışa sunulabildiği unutulmamalıdır. Sokakta veya cami önlerinde seyyar olarak satılan gıdalar (sucuk, peynir, bal vs) ve donmuş balıkların satın alınmasında risk büyüktür. Soğuk muhafazası gerekirken piyasa değerinin çok altında ve sokakta seyyar satıcılar tarafından satılan gıdalardan (sucuk, pastırma, peynir vs) uzak durulmalıdır.

Ramazan ayında mümkün ise iftar saatlerine yakın alışverişten kaçınmalı ve önceden belirlediğimiz alışveriş listemize göre ihtiyaçlarımızı almalıyız. Aksi takdirde açken yapılan alışverişlerde ihtiyacımızdan fazla gıdaları da satın alınabilir. Alış verişlerinizde herhangi bir şüphe veya olumsuzlukları Gıda tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ALO 174 hattına şikayet ediniz. En iyi denetçi bilinçli tüketicidir.

Veteriner Hekim Sebahattin YAZICI

Akçaabat Belediyesi Tarımsal Hizmetler Müdürü